142 Zum quæ um effe: Et alia multa, que eum, qui quò bis | ad difputandum, & ad Jontentiis Patrocinetur quærendum de fingulis accedat, dicere verofimile eft. Nonnulli autem occafione ex his verbis arrepta, accufabant Alexandrum, quod has novas adversùs Chriftianam Religionem opiniones, contrà quàm debuerat, pertuliffet. At ille, ratus multò fatiùs effe, ut rationes de rebus ambiguis ab utraque parte proponerentur, quò videretur Adverfarios non necessitate coegiffe, fed perfuadendo ad defiftendum à contentione induxiffe: Ipfe cum quibufdam ex Clero fedens ut Judex utramque partem in certamen adducit: Et uti in difceptationibus litigiofis ufu-venire folet, utraque vincere conatur. Namn Arius opiniones quas protulerat, acriter defendere laborat: Alii autem, Filium confubftantialem esse Patri & coeternum afferunt. Convocato rursùs Concilio, tanta cum contentione difceptatum eft, ut nullo modo confentire inter ipfos poffent. Itaque cum adbuc quæfio anceps & controverfa videretur, ita primò quidem Alexander animo affectus erat, ut modò hos, bis modò illos laudaret. Ad extremum tamen, qui Filium Confubftantialem Patri & coæternum affeverabant, affenfus eft. Et Ario jussit, ut contrariis rationibus rejectis, eandem cum co Sententiam fequeretur. Verùm cum ei perfuadere non poffet, &o complures tum Epifcopi tum Clerici ejus Diœcefeos Arium verè dicere cenferent, illi, cum cæteris Clevicis ejufdem opinionis Fautoribus, interdixit Eclefia. Affirmat plura. Primò, quod non Alexander, fed Arius has quæftiones cæperit. Secundò, quod Arius ipfas in folemni ad populum fermone cœperit. Quod iftic palam & impudoratè cœperit blafphemare. Tertiò, quod Alexander, Arium diligens, nimiùm diffimularit, atque ita apud zelofum populum fecit fe fufpectum. Quartò, quod tandem Partes citarit atque audiverit coram fuo majori Clero: in fuo Patriarchali Confiftorio. Quintò, quod Partes conciliare, atque errorem comprimere fperans, bis convocarit fuum Confiftorium. Sextò, quod Arium tandem improbarit, ac ipfum cum fuis blafphemiis atque Congerronibus damnarit.

Quod ipfum lucidè in Panario fcribit fanctus Epiphanius. Affirmat Arium Baucalenfis Ecclefiæ Presbyterum palam blafphemaffe ad fuam plebem, & ifta Alexandrum ufque ad Meletii defectionem ignoraffe. Quod poftremum an verum fit, eft fuprà difcuffum. Palam confonat in EcLib. 1. clefiaftica Hiftoria etiam Theodoretus: Poft cap. 2. Achillam Alexander in Alexandrinam Cathedram

eum

refifteret. Itaque ut Alexander' Sacrarum Literarum
difciplinæ obfecutus, Filium Patri honore parem,
eandemque habere cum Genitore fubftantiam docuit:
Sic Arius palam contrà veritatem pugnans,
creatum & factum affirmavit. Quin etiam adjecit,
tempus aliquando fuiffe, cum non erat: Et alia non-
nulla, que ex ejus libris multò apertius poffunt in-
telligi. Atque ifta non in Ecclefia folùm, verùm etiam
extrà in circulis & congreffibus hominum disserere ca-
pit. Dicit quod Arius novelli Epifcopi Alexandri
Orthodoxas ad Populum conciones invaferit ex
invidia ob fibi non delatum Epifcopatum, atque
ita adversùs ipfum ac Dei Verbum cœperit in Ec-
clefia fua debacchari. Quod ipfum in Nicenorum
Patrum Encomio tradit Georgius Presbyter Ca-
faræenfis in Cappadocia Ecclefiæ. Proinde habi-
ta inter Alexandrum ac Arium Difputatio fuit
binum jam laudatum ex Hermia Zozomeno fan-
ti Alexandri Confiftorium. Et Cæfaræenfis Eu-
febius, utpote manifeftus Arii fautor adversùs
Alexandrum, nullo jure eft audiendus. Et Ma-
gnus Conftantinus videtur ifta ex Eufebii Nico-
medienfis Epifcopi pravo fuggeftu fcripfiffe. Epi-
ftola fanè palam afferit fe fcriptam Nicomedia.
Infuper afferit hanc Quæftionem effe fuperfluam,
vanam, inutilem, ad immobile Dogma non per-
tinere, ideoque ipfi ab utraque Parte renuntian-
dum. Et non folùm Ario, ut cum fuo Patriar-
cha ac Damnatore, fed etiam fancto Alexandro
mandat ut cum damnato Ario redeat in gra-
tiam. Quæ omnia funt manifeftè Commenta ip-
fius Eufebii. Notanda funt & hæc Socratis Ver- Lib. 1.
ba: Imperatoris litteræ neque Alexandri, neque Arit cap. 5-
animum mitigare ac mollire poterant. Sunt abfona.
Etenim in quo Alexandri animus erat adversùs
pertinacem Hærefiarcham mitigandus ac mollien-
dus? Socrates videtur fuorum hic Scriptorum
quædam ex nefcio quibus Arii fautoribus hau-
fiffe, atque ita mifcuiffe falfa veris. Nam &
ipfe fanctus Alexander ad fanctum Alexandrum
Conftantinopolitanum Epifcopum fcripfit: Nos
ad ea, quæ & vita eorum, & nefarius conatus
poftulat, feriùs, quia latebant, incumbentes, &c.
Palam affirmat prima Arianæ prædicationis exor-
dia fibi fuiffe ignota, ideoque non effe nata in
familiari Collatione aut Difputatione. Hæc Col-
latio videtur effe figmentum, quo Arii fautores
ftuduerunt horum motuum exordia tranfcribere
in Alexandrum.

Et hæc omnia confirmat in Ecclefiaftica Hiftoria Anaftafius Bibliothecarius: Sexto decimo Succeffit, doctrine Evangelice Propugnator accerrianno Imperii Conftantini, Arius, ab infania cognomus. Per idem tempus Arius, qui in numerum Pres- minatus, apud Alexandriam Hærefim fuam in Ec byterorum adfcriptus erat, cuique Sacrarum Literaclefia manifeftavit, & Schifma operatus eft, cooperante fibi maligno adverfario, qui non fert viderum interpretatio concredita, cum videret Alexandrum ad Epifcopatus gubernacula defignatum, invi- re pacem Ecclefiæ. Factus eft autem & terramotus die flammam, qua incendebatur, minimè reprime- Alexandria graviffimus, ita ut caderent domus Sed ea vehementius inflammatus ve, fed multæ materiam ac Populus plurimus interiret. Ad euncontentionis & difcordia indies aucupari laboravit : dem annum fcribit fanctus Martyr Theophaac tametfi in præftabilem eximiamque Alexandri vi- nes: Hoc anno Arius, ab insania nomen adeptus, vendi rationem aciem acriter intendendo, nihil in publico Ecclefiæ Conventu excogitatam à fe Haad falfam criminationem contrà eum configendam refim prædicavit, & opitulante maligno Spiritu, potuit omninò reperire; tamen æftus invidiæ cum perpetuo Ecclefiafticæ pacis Adverfario, Schifmaquiefcere non fivit. Iftum igitur, cum hoftis verita- tis auctorem fe præbuit. Horrendus autem terrætis Diabolus nactus effet, ejus conatibus Ecclefiam motus Alexandriæ contigit, quo pleraque diruta procellis mifcere, exagitareque inftituit. Nam per- ædificia, & innumera Populi multitudo periit. Difuafit illi, ut Apoftolica Alexandri doctrine apertè fertè affirmant Ariana exordia non in privata

Colla

Hæref. 68.C.4.

Collatione, fed in folemni ad Populum Concio-
ne contigiffe. Nicæna Synodus facta Conftantini
anno vigefimo, atque ita quarto ante ipfam an-
no cœpit Arius blafphemare. Erat quarti Chri-
ftiani fæculi Annus vigefimus primus. Hinc Por-
tentum, quod biennio ante has Blafphemias vi-
dit fanctus Antonius, factum fuit nono decimo
Anno iftius fæculi. Ad primam Arii blafphemam
Prædicationem prænuntiavit ab iftis blafphemiis
movendam & turbandam effe omnem Ecclefiam.
Ipfa Elementa testata funt ipfam fibi displicere.
Et funt deteftata.

Prima Sancti Alexandri Synodus.

HAnc Synodum laudat in Panario fanctus

Epiphanius. Arii Blafphemias adfirmat à Meletio fuiffe delatas ad fanctum Alexandrum, & profequitur: Deprehenfo igitur Ario, Alexander indicto Epifcoporum Concilio de fide diligenter inquifivit, & ab Ario pravæ ac perniciofæ illius, quam animo conceperat, opinionis rationem exegit. Hic Arius nibil tergiverfari aut dissimulare, fed perfrida fronte, uti fe res habebat, respondit. Quam ob rem Alexander eum ex Ecclefia deturbavit. Et cum eo ingens virginum & cæterorum Clericorum, quos ille depravarat, vis ejicitur. Et in fequenti ejufdem Hæref. Operis Libro: Meletius rem omnem ad Alexandri 69.c. 3. Archi-Epifcopi aures detulit Qui cum Arii facinora

Cap. I.

143

Alexander Arium, licet convictum & confeffum,
non damnavit, diftulit in plenam Synodum. Et
hinc quidam cenfent iftis Conventibus olim non
fuiffe Synodalem auctoritatem. Eft non modica
Quæftio. Difcutietur in Actis Synodi Chalcedo-
nenfis.

Gelafius Cyzicenus fcribit varia. Primò addu- Lib. 2. cit infigne fancti Alexandri Elogium: Alexander cap. 1. vir fuit in fummo bonore ab omni Ecclefia Clero & Populo habitus. Magnificus, liberalis, facundus, æquus, Dei amator, amans bominum, pauperum Audiofus, bonus & manfuetus ergà omnes, fi quis alius. Secundo edicit Alexandri affectum & beneficentiam in Arium: Alexander Arium proximum fibi Presbyterum conftituit. Hoc eft, Archi-Presbyterum Alexandrinæ Ecclefiæ. Sancti Achille de Ario judicium non dumtaxat firmavit, fed & amplè auxit. Arius Epifcopatum ambierat: Et videtur habuiffe Suffragatores, hinc illum benevolentia obftricturus, atque ita redditurus ftabilem in officio, evexit in Archi-Presbyterum, Gelafius addit ex inde Ecclefiam infigniter floruiffe. Et tertiò pergit: Presbyter ille, quem di- Cap. a. cebamus tali honore dignum fuiffe exiftimatum ab Alexandro, nomine Arius, vir fpecie quidem magis pius, cæterà verò vanitatis & gloriæ callidus amator; cæpit circa fidem in Chriftum peregrina quædam proferre, quæ prioribus temporibus nemo quefierat umquam, aut introduxerat: Conatus Unigeni tum Dominum noftrum JESUM CHRISTUM omnia fignificaffet, nimirùm & à veritate illum aber- à Patris ineffabili & æterna Divinitate feparare: rare, fua perfuafione plerofque à recta fide depra- Magnæ in Ecclefia perturbationis auctor fuit. Verùm vatos & inquinatos in exitium trahere, Alexander dum Alexander ingenita fuæ naturæ benignitate Arium ad fe vocans, ecquid ita fefe res haberet, in- Arium in meliùs mutare vellet decentibus admonitioterrogat. Tum ille nihil tergiverfatus aut cunctatus, nibus, necdum ftatueret Sententia uti; intereà contiftatim frontem perfricans, omnem fuam pravam opi- git ob hoc, ut peftilenti Hærefis calamitate multi abnionem evomuit, ut ex ipfius Epiftolis, & Actis il fumerentur, & tanquam ex parva fcintilla magnus lius Inquifitionis conftat. Quam ob rem Alexander habito Presbyterorum ignis accenderetur; malum incipiens ab Alexandrinoac quorundam Epifcoporum, rum Ecclefia, plures alias Civitates atque Provincias qui ad-erant, Conventu, de eo quæftionem habet, percurrebat. Poftremò cum videret Alexander malum ac diligenter examinat. Tum veritati cedere detreHantem ejicit ex Ecclefia, ac tota Civitate profcribit. porum convocans, in pejus progredi, Synodum subjectorum fibi Epifco Cum quo & Virgines illæ, & Clerici, cum multitu- fuis Collegis rationem reddit; & que contra Arium Arium Sacerdotio dejiciens, dine baud exigua funt ab Ecclefia diftracti. Et ite-fufiùs exponens, ftudiumque exftirpande Hærefeos quæ rum: Arius fub Alexandro Petri Succeffore floruit, à iis injiciens, ut ad Judicium præpararentur, ipfos quo non fine magna commotione, ingentique coacta Synodo profligatus eft. Alexander enim illum ejecit, atque ex Ecclefia & Urbe, velut ingens quoddam malum, quod ad humani generis perniciem grassabatur, exterminavit. Primæ, quam in Arium fanctus Alexander fecit, Inquifitionis Acta adhuc exftabant tempore fancti Epiphanii. Grandi Ecclefiafticæ Eruditionis damno perierunt illa, aut latent. Epiphanius duo hìc laudat. Nempè Binum, fupra etiam ab Hermia Zozomeno laudatum, fan&ti Alexandri Confiftorium, & ejus Synodum. Laudat enim ingentem & magnæ commotionis Synodum, quæ Arium cum Affeclis damnavit, atque in exilium profcripfit; Et Presbyterorum & quorundam præfentium Epifcoporum Conventum, qui Arium dumtaxat difcuffit, & confecit Acta fuæ Inquifitionis. Ex quo difcimus duo. Primò, quod ex proprio Presbyterio ac ex Advenis Epifcopis Conventum agere, fit omnibus Patriarchis antiquiffimum. Secundò, quod iftiufmodi Congregationem Epiphanius appellet non Synodum, fed dumtaxat Conventum. Et in ipfo

adhortatur, in hunc modum ad eos fcribens. Per Sy-
nodalem Epistolam.

Gelafius affirmat varia. Primò, quod folus
Arius fuit auctor hujus. Tragedie, Epifcopatus
ambitu tumida ejus mens per Alexandri beneficia
evafit pejor. Quia hujus Epifcopatum per prætex-
ta Perfonæ aut Elationis vitia non potuit, arie-
tandum duxit per nova adversùs Divinam Maje
ftatem Dogmata. Et certè non folus Achillas, fed
& Alexander per memorata in Arium beneficia
omninò deliquit. Uterque mandatum, quod Di-
vinitùs acceptum fanctus Petrus utrique per Pro-
phetiæ Charifma infinuarat, eft infeliciffimè præ-
varicatus. Gelafius fecundò dicit, quod palam
infanientem Arium fanctus Alexander ftuduerit
omni modo & conatu pacare & reducere. Nem-
pè per binum Confiftorium Tertiò, quod etiam
has Paternas inftructiones ac admonitiones
per
Arius affiduè in pejus profecerit. Etenim non fo-
lummodò Alexandriæ, fed etiam per alias Egyp
tiaca Diæcefeos Civitates ac Provincias multis &

Clericis & Laicis affricuit fuam scabiem. Et his

motus

544

dediffet fue rapinæ pœnas, Arii ac Sociorum hærefis patrocinium fufcepit. In quorum numero erant olim Epifcopi, Secundus & Theonas: Inter Diaconos autem & Presbyteros, cùm Arius principium hærefis, tum Achillas, & alter Arius, quidamque alii ejufdem bonoris & collegii, novem numero, quos etiam Synodus centum circiter Epifcoporum, qui ex Ægypto & Lybia, convenerant, Anathemati fubjeclos profcripfit. Alexander tunc vidit fancti Petri Patriarchæ Prophetiam fuiffe verum Charifma: Hinc ejus Anathema reduxit in Arium. Eum & Communione exuit, & omni Gradu, citrà fpem reparationis.

motus ac tandem compulfus Alexander indixit
totius fui Patriarchatus Synodum, atque Hære-
fiarcham cum fuis Blafphemiis & Affeclis damna-
vit Anathemate. Audiamus ipfius Alexandri ver-
ba in Synodalibus ad omnes fub cœlo Orthodo
xos Epifcopos Litteris: Ario igitur, & ejus fau-
#oribus, qui ifta afferunt, & de eifdem tam impu-
donti ore loquuntur, unà cum illis, qui ejus opi-
pioni affentiuntur, nos cum aliis ferè centum Egypti
ac Lybie Epifcopis in unum convenientes, Anathe-
ma denunciavimus. Et infrà: Quapropter illis Ec-
clefia interdictum eft, atque adeò Anathema denun-
ciatum. Et rurfum: Non fine caufa ejus generis
bominibus Anathema denunciavimus,
cofque ab
Ecclefia Catholica & Fide palam alienos declaravi-
mus. Et in Litteris ad fanctum Alexandrum
Epifcopum Conftantinopolitanum: Nos igitur
nefarius conatus
ad ea, quæ & vita eorum,
poftulat, feriùs, quia latebant, incumbentes, com-
munibus illos fuffragiis ab Ecclefia, quæ Chrifti
Divinitatem adorat, ejecimus. Notanda funt ver-
ba: Ab Ecclefia Catholica: quæ Chrifti Divinita-
tem adorat. Haudquaquam eft fuperflua Paren-
thefis. Affirmat Arii Dogma non folis Sacris Li-
teris, fed infuper perpetuæ omnium Ecclefiarum
Traditioni ac Difciplinæ adverfari, ideoque effe
meritò anathematizatum. Eft tale pro adoranda
& Confubftantiali Dei Verbi Divinitate teftimo-fcopi
nium, quale pro eadem Spiritus Sancti Divinita-
te Synodus Conftantinopolitana indidit fuo Sym-
bolo: Qui cum Patre & Filio fimul adoratur & con-
glorificatur,

His omnibus confonat in Nicænorum Patrum Encomio Gregorius Cæfaræenfis in Cappadocia Ecclefiæ Presbyter: Videns Divinus Alexander malum boc inftar morbi Sacri depafcere, fiquidem vicinas Egyptum, Thebaidemque, & Lybiam invaferat, veritus ne univerfum corriperet fidelium corpus, poft multas coràm monitiones efferato paternè adhibitas, poft varias ex Divinis Scripturis probationes, quibus vetus pariter ac novum Teftamentum abundat, fciens impium erroris calligine adhuc implicatum, ad Dominum JESUM CHRISTUM, quem ille afficiebat contumelia, confugit, quò is Chriftiane rei adversùs impiam molitionem auxilio effet. Jejunio, vigiliis ac lachrymis eum invocat adjutorem, qui inspector eft veritatis. Verùm cum impius magis efferaretur & effervefceret, evocat Alexander plures futuros periculi focios, dirigitque Litteras ad Epifcopos per ea conftitutos loca, ac prodigiofos cordis Arii fœtus adversùs Orthodoxam Fidem denunciat. Quam ob rem præmunit quidem eorum aures, ut ne qui ab hiatu fenfus Arii finiftrè arriperentur; incitat verè, ut communi confilio, citra moram de bis Optimum Dominum certiorem facerent. Hæc fecit in Synodo. Damnavit Arium, adversùs ejus blafphemias firmavit omnes fuos Epifcopos, & ipfos rogavit, ut omnes unanimiter & conformiter omnia referrent ad Optimum Dominum, ad Magnum Conftantinum. Et Nicæ næ Synodi, quæ ex Chriftianiffimi Regis Codice vulgavit Francifcus Combefis Acta habent: Poftquam Alexander, quà monendo, quà obfecrando fpem omnem emendationis Arii despondiffet, depofitionis gladio eum ab Ecclefia exfcindit. Eufebius autem, qui contempto Beryto, Nicomedienfium Ecclefiæ oculos adjecerat, animo elatus, poftquam non

Novem, quos unà cum Hærefiarcha Ario damnavit fanctus Alexander hac in Synodo, nominatim exprimit Theodoretus: Sunt autem Hæretici Anathemate damnati, ex Presbyteris Arius, ex Diaconis Achillas, Euzojus, Ethales, Lucius, Sarmatas, Julius, Menas, Arius alter, & Hel ladius. De hifcè plura dixi fuperiùs. San&us Epiphanius affirmat Sarmatam fuiffe Presbyterum & ipfi adjungit Presbyterum Carponam. Et rectè. Hæref. Etenim Epiftolæ, quam ad fanctum Alexandrum 6. c.2. fcripferunt omnes anathematizati, fubfcribunt hi fequentes: Arius, Æthales, Achillas, Carponas, Sarmatas, Arius; Presbyteri. Diaconi: Enzojus, Lucius, Julius, Menas, Helladius, Gajus. EpiSecundus Pentapolis, Theonas Africanus, Piftus, qui Alexandriæ ab Arianis collocatus cft. Sunt numero plures, ac diverfi ordine. Et adduntur duo Epifcopi. Et Hæreticum Spectrum Patriarchæ Alexandrini. Hæc Epiftola exftat apud laudatum Epiphanium, eftque irrefragabilis. Cap. 8. Eandem Epiftolam fuo de Ariminenfi ac Seleucienfi Synodis Libro inferuit fanctus Athanafius. Verùm de-eft fubfcriptio, grandi Eruditionis damno. Interim inter fancti Hilarii Pictavienfis Epifcopi Fragmenta habemus Epiftolam fancti Liberii Pontificis ad Imperatorem Conftantium, in qua habemus teftimonium dignum aureis Litteris: Manent Litere Alexandri Epifcopi olim ad Sylveftrum fandte memoriæ deftinatæ, quibus fignif cavit, ante ordinationem Athanafii undecim, tam Presbyteros quàm etiam Diaconos, quod Arii bærefim fequerentur, fe Ecclefia ejeciffe. Ex Alexandrino Clero dicit fuiffe undecim præter Arium. Et tot habet exftans apud fanctum Epiphanium fubfcriptio. Et totidem & eofdem numerat Encyclica, ad omnes fub cœlo Epifcopos ex hac præfenti fancti Alexandri Synodo, miffa Epistola: Qui autem defecerunt ab Ecclefia, funt Arius, Achillas, Ethales, Carponas, Arius alter, Sarmatas, Euzojus, Lucius, Julianus, Menas, Helladius, Gajus, Secundus item ac Theonas, qui dicti funt olim Epifcopi. Palam affirmat etiam Secundum ac Theonam fuiffe damnatos ab hac Synodo. At omittit Piftum. Damnati funt & plurimi utriuf que fexus, ac variarum Civitatum atque Provinciarum Laici. Etenim in fola Alexandrina Metropoli Arius feduxerat feptingentas Sacras Virgines. Verùm funt conglobatim damnati. Nemo fuit nominatim expreffus.

Aureis Litteris in laudata fancti Liberii Epiftola fcribendus articulus eft, quod Arii & Congerronum damnationem, & reliqua hujus Synodi Acta fanctus Alexander retulerit ad fanctum Sylveftrum Pontificem ac Romanam Ecclefiam.

Epift. 2. cap.3.

piffe faterentur, ut eum lucri-facerent. In fumma
varia Litterarum Argumenta fuerunt. Proh dolor,
quantus Ecclefiafticæ Eruditionis ac Antiquita-
tis Thefaurus periit aut latet! Septuaginta Epi-
ftolæ S. Alexandri, & totidem, aut forfan plu-
variorum Epifcoporum ad ipfas Responsa. Et
Synodalis ad S. Sylveftrum Relatio videtur in ip-
fis non fuiffe comprehenfa. Ex eis non habemus
nifi unicam Encyclicam ad omnes fub cœlo Epi-
fcopos. Nam & ad S. Alexandrum Constantino-

ra,

rior iftis omnibus, adeoque & diftincta. Hanc
nobis in fua Ecclefiaftica Hiftoria cuftodivit
Theodoretus. Etiam omnia ad iftas Litteras Re-
fcripta latent, aut perierunt.

Ex his lucet, quod ifta Patriarchatuum in Ro- | | fum per ignorantiam. Erant & qui eo confilio fe rece-
manæ Ecclefiæ fupremum Primatum Reverentia
fit antiquiffima, adeoque Inftitutum Apoftoli-
cum. Et hinc de Provincialium Synodorum, &
criminalium iftic de Epifcopis & Clericis Judi-
ciorum auctoritate rectè fcripfit ad fanctum Vi-
Aricium Rhotomagenfem Epifcopum, fecundæ
Lugdunenfis Metropolitam, fanctus Papa In-
nocentius: Si autem majores caufæ in medium fue-
rint devolute, ad Sedem Apoftolicam, ficut Syno-
dus ftatuit, & beata Confuetudo exigit, poft Judi-
cium Epifcopale, referantur. Hincmarus Remen-politanum Antiftitem Epiftola videtur effe pofte-
fis per Synodum intelligit Sardicenfem. Hæc
enim ftatuit Epifcoporum, à Provincialibus Sy-
nodis factas damnationes, effe Romam referen-
das. At certum eft ab Innocentio intelligi Nice-
nam Synodum. De hac enim ftatim antea dixe-
rat in eodem Capite: Secundùm Synodum Nicænam.
Et hinc Quæftio eft, quo in Canone hæc Syno-
in Canone hæc Syno-
dus firmavit Romanas Relationes? Refpondeo
per hæc fexti Canonis verba: Suts Privilegia fer-
ventur Ecclefiis. Etenim omnia fancti Alexandri
in Arium & Congerrones Acta fuerunt Nicææ di-
fcuffa, probata, & firmata; Adeoque & ifta
Relatio. Et hæc omninò eft unum è Romanæ
Ecclefiæ Privilegiis, per beatam Confuetudinem
Apoftolicam. Ifthæc Relatio, quam periiffe aut
latere non poffumus non dolere graviter, poffet
nos multa docere.

Hoc fuæ Synodi Judicium fanctus Alexander etiam denunciavit omnibus fub cœlo Orthodoxis Epifcopis atque Ecclefiis. Synodalis Epiftola exftat apud Socratem. Et edicit hujus DenunciaLib. 1. tionis caufam: Veftram Pietatem fecimus certiocap 3. rem, Chariffimi & honoratiffimi Fratres, qui eftis

nobifcum in Ecclefiæ Minifterio conjunci, ut fi fortè quidam ex illis temeritate impulfi ad vos venire non vereantur, ne eos admittatis; nevè Eufebio vel alteri cuiquam, qui eorum caufa ad vos fcribat, omninò attendatis. Nam par eft, ut nos, qui fumus Chriftiani, ommes qui contra Chriftum loquuntur,

ab eo funt alienato animo, tanquam Dei hoftes & corruptores animorum devitemus, neque idg genus bominibus, ficut præcepit beatus Joannes, vel Ave dicamus, ne quando illorum peccatis communicemus. Hæref. Illuftrat hæc fanctus Epiphanius: Arius divortium 69.C. 4. ac disfidium ubique faciens,& in uniuscujusque animos

callidè fefe infinuans, multos perdidit. Sed ubi deprehenfus, & in Urbe convictus, atque omnium pręconio traductus eft, Alexandria fugiens in Paleftinam abiit. lbi fingulos Epifcopos adire ac prenfare, adularique cæpit, quò plures fibi fuffragatores adjungeret. Et ex his quidam illum receperunt, alii verò repulerunt. Quæ mox ut ad aures Alexandri Epifcopi perlata funt, Encyclicas ad fingulos Epifcopos Litteras dedit, quæ hodieque Studioforum in manibus verfantur,numero ferè feptuaginta. Scripfit inter alios ad Eufebium Cæfareæ Epifcopum, qui adbuc fuper-erat: Et ad Macarium Hierofolymorum, Afclepium Gaze, Longinum Afcalonis, Macrinum Jamniæ Epifcopum, & alios. Item in Phoeniciam ad Zenonem quendam antiquum, Tyri Epifcopum, &alios. Scripfit & in Selefyriam. Miffis his Epiftolis, quibus eos incufabat, qui Arium receperant, refcripfere ad Alexandrum finguli; quidam diffimulanter & callidè, alii ex animo & fincerè. Ac nonmulli exceptum à fe hominem negabant; ali admif Differt. Proem. Tom. I.

Quæftio eft, an ista sancti Alexandri ad om-
nes fub cœlo Epifcopos atque Ecclefias Epi-
ftola miffa non fuerit, nifi poft fugam Arii ?
Sanctus Epiphanius videtur adfirmare. Et favet
ex Urbani Quinti juffu celebrata, ac per Ste-
phanum Balufium vulgata Vaurenfis Synodus: Cap.31.
Ex quo per propriam Civitatem & Diœcefim per
Prælatum aliquem Excommunicationis, Sufpenfio-
nis, vel Interdici Sententia fuerit publicata, & ibi-
dem exigente rebellione ac inobedientium duritia per
decem dies exftiterit folemniter & publicè aggra-
vata, licitum fit eidem Prælato hujufmodi aucto
ritate Concilii, cæteros Epifcopos ac Prælatos rein
quirere, ut dictas Sententias, quarum tenores &
caufas declaret in Scriptis, in fuis Districtibus fer-
vent, & faciant obfervari; publicent,& faciant die-
bus ad hoc congruentibus publicari. Et Prælatus fu-
per hoc requifitus obtemperare teneatur: Affirmat &
fancit Excommunicationem non nifi poft decem
Rebellionis & Contumaciæ dies poffe mitti ad.
alias Ecclefias, aut iftic promulgari. Quod ipfum
adfirmant & fanciunt in fuæ Provinciæ Synodis
Petrus Narbonenfis, Gisbertus Arelatenfis, Ber-
trandus Ebredunenfis, & Armandus Archi-Epi-
fcopus Aquenfis. Hi tres fimul ita ftatuerunt in
Synodo Avennionenfi. Hinc videntur ftatuiffe ex Cap.9.
avita Gallicanæ, adeoque & univerfalis Ecclefiæ
Difciplina. Refpondeo antiquam Ecclefiæ Difci-
plinam fuiffe, ut Excommunicatio ftatim mitte-
retur ad omnes Ecclefias, adeoque & fanctum
Alexandrum ita feciffe. Difciplina ifta lucet ex
Magni Bafilii ad Magnum Athanafium, de nefcio
quo Athanafio, Litteris: Innotuit & Ecclefiæ no- Epift.41
ftræ ex Litteris Pietatis tuæ, atque averfandum

execrabilem illum arbitrabuntur omnes ita ut nec Ignis, nec Aque, nec Tecti communionem cum illo fint babiturt. Ex quo vides, quod antiqui Patres Excommunicationem publicarint non dumtaxat per omnem Patriarchatum proprium, fed per omnes. Etenim Magnus Athanafius Ægyptiacæ Diœcefeos Patriarcha, fui Subditi Excommunicationem mifit etiam ad Magnum Bafilium Exarchum Ponticæ Diœcefeos. Et hic ipfam promulgavit ubique, & juffit obfervari. Et fanctus Synefius Ptolomaidis Epifcopus, Pentapolitanę Provincie Metropolita, de excommunicato à fe Andronico fcripfit ad omnes fub cœlo Ecclefias: Ob bec Ptolomaidis Ecclefia ad omnes ubique terrarum Sorores fuas Ecclefias, hæc decernenda cenfuit. Andronico, ejufque Sociis, Thoanti & ejus Sociis nullum Dei Templum aperiatur. Omnis illis reli

T

Epift.58

146 religiofa Edes ac Septa claudantur. Nulla Diabola in Paradifo pars eft. Qui fi clam irrepferit, expellitur. Ac cùm Privatos omnes Magiftratus bortor, ut nec ejufdem cùm illo Teci, neque Menfæ participes effe velint, tùm Sacerdotes imprimis, qui nec viventes illos falutabunt, nec mortuos funebri pompa deducent. Si quifquam noftram, velut exigue Urbis, Ecclefiam contempferit, & ab ea damnatos receperit, quafi pauperi parere nihil necefsè fit, noverit fciffam à fe Ecclefiam effe , quam unam effe vult Chriftus. Atque hic five Levita, five Sacerdos fit, five Epifcopus, apud nos, eodem atque Andronicus, loco cenfebitur: Neque cum eo dexteram jungemus, neque eadem ex menfa vefcemur unquam. Tantum abeft, ut cum eis Arcana Myfteria communicemus, qui cum Andronico & Thoante partem aliquam babere voluerint. Etenim Excommunicatio eft lepra, quæ ab omnibus communicantibus contrahitur ufque in infinitum. Eandem formam præfcribit in Litteris ad quofdam Donatiftarum

da funt verba : Qui admonitus de Excommunicatio-
ne. Edicunt iftam Admonitionem fuiffe in arbi-
trio excommunicantis Epifcopi, & quandoque,
immò frequenter, prætermiffam fuiffe. Et ad fe-
ptimi Sæculi celebrata apud Bonogelenfem in
Meldenfi agro villam Synodus fanxit: De Excom- Can. 9.
municatis placuit, fi quis pro crimine fuo fuerit Com-
munione privatus, Epifcopus & facinus Excommu-
nicati,& privationem communionis vicinis Civitati-
bus vel Pareciis ftudeat indicare. Non cunctis fub
cœlo, nec cunctis per Galiiam, fed folis vicinis
Civitatibus ac Paræciis, Et in Reginonis Pru-
mienfis Abbatis Capitulari exftat Gallicana ex-
communicandi forma, habetque inter cætera :
Deinde Epiftola Presbyteris per Parochiam mittan-
tur, continentes modum Excommunicationis,in quibus
jubeatur, ut Dominicis diebus poft Lectionem Evan-
gelii Plebibus fibi commissis publicè annuncient ipfam
excommunicationem, ut ne quis per ignorantiam com-
municet excommunicato. Oportet etiam ut aliis Epi-

Epift. Epifcopos fanctus Auguftinus. Quod fi non fece-fcopis ipfa Excommunicatio manifeftetur. Præcepit

1629

rint, ibi etiam eorum pravitas & perverfitas innotefeet, miffaque Tractoria fuper eorum nomine per totum Orbem terrarum, quacumque jam Chrifti Ecclefia dilatata eft, ab omnibus Ecclefiis eorum Communio præcidetur. Africana Ecclefia iftas Epiftolas appellat Tractorias. Quod omnem fub cœlo Ecclefiam traherent & cogerent ad latam à quovis Epifcopo Excommunicationem venerandam ac obfervandam. Eadem Difciplina olim viguit in Gallicana Ecclefia, Teftem adduco fanctum Auguftinum, qui in tertio contra Petilianum Libro de Splendonio, nefcio cujus in Gallia Ecclefiæ Diacono, ac iftic per fuum Epifcopum aut SyCap.38 nodum damnato, inquit: Petilianus Splendonium Diatonum in Catholica damnatum, & à fe rebaptizatum, Presbyterum fecit, cujus in Gallia damnationem ad nos à Fratribus missam Collega nofer Fortunatus ibidem apud Conftantinam publicè legendam propofuit. Ecce Gallicana Ecclefia fuos damnabat, denunciabat, ac denunciari mandábat per Africanam etiam Ecclefiam. Nam quod Fortunatus in fua Conftantinenfi, haud dubiè fanctus Auguftinus fecit etiam in fua Hipponenfi Ecclefia: & quifque alius Epifcopus apud fuos. Et prima Arauficana Synodus ftatuit: Si quis Mancipia Clericorum pro fuis Mancipiis ad Ecclefiam confugientibus crediderit occupanda, per omnes Ecclefias diftricliffima damnatione feriatur. Nulla hic eft memoria de decem Diebus contumaciæ, nec apud ullum antiquum Canonem. Etenim hæc Denunciatio olim fiebat,, non ad frangendam contumaciam, fed ad Orthodoxam totius Ecclefiæ Communionem præfervandam ab omni contagio.

Can.6

Proinde adductus Vaurenfis ac aliarum Synodorum Canon eft novella Difciplina Gallicanæ Ecclefiæ. Hæc à multis Sæculis cœpit recedere ab antiquo rigore. Etenim adductus Arauficenfis Canon non de quavis Excommunicatione, aut Crimine loquitur, fed de quopiam dumtaxat fingulari. Et iftam Excommunicationem non per omnes fub cœlo Ecclefias denunciari mandat,fed per folam Galliam. Quin & undecimus iftius Synodi Canon ftatuit: Placuit in reatum venire Epifcopum, qui admonitus de Excommunicatione, excommunicato communicare præfumpferit. Notan

enim Toletanum Concilium, ut invicem mox Scripta percurrant per omnes Provinciæ Epifcopos, quofcumque adire potuerint, ut excommunicatus audiatur. Seniori etiam ejus ipfa Excommunicatio debet nota fieri. Difcimus hinc plura. Primò, quod nono, cujus Difciplinam videtur ifta Forma continere, fæculo Excommunicatio apud Francos mitteretur per folam excommunicantis Epifcopi Parochiam, Secundò, quod ifta Forma ftuduerit antiquam Difciplinam utcumque reparare, ideoque jufferit deinceps mitti per omnem Provinciam. Tertiò, quod hanc Difciplinam nefcierit inftaurare ex Gallicanis Canonibus,ideoque fe fundarit in Toletanis. Quartò, quod antiqua Disciplina dudum defecerit etiam apud Hifpanos. Haud dubiè id provenit ex facta per Francos, Gothos, Burgundos aliofque Barbaros laceratione Romani Imperii. Ex-inde quodvis Regnum cœpit Vicinos habere in hoftes, ideoque fuos limites munire armato millite, nullum permittere Egreffum, nullam Communionem. Hinc etiam Excommunicationes cœperunt mitti intrà folum Regnum. Poftmodò per folam Ecclefiafticam Provinciam. Tandem per folam Parochiam. Recentior Gallorum Difciplina etiam hoc fieri vetuit, nifi poft decem dies contumacia. At verò fancti Alexandri tempore Apoftolica forma pleniffimè viguit: Hinc nullo modo dubitandum eft, quin fuas Encyclicas, à Socrate cuftoditas Litteras, ftatim tranfmiferit ad omnes fub coelo Ecclefias. Statim etiam mifit fuam Relationem ad Sedem Apoftolicam. Alias ferè feptuaginta Epiftolas mifit poft Arii fugam Ad impediendas ejus obreptiones, quibus varios in Qriente Epifcopos ftuduit circumfcribere, & aliquos circumfcripfit; immò & feduxit. Sanctus Epiphanius hæc omnia conclufit paucorum verborum compendio.

Encyclicis S. Alexandri Litteris nullus fubfcripfit Epifcopus, fed feptemdecim Alexandrina Ecclefiæ Presbyteri, ac tredecim Diaconi. Item fexdecim Mareotidis Presbyteri, ac totidem Diaconi. Ita habemus apud Gelafium Cyzicenum. Nempe iftæ Litteræ non ab ipfa Synodo, fed poft eam dimiffam factæ funt à folo Alexandro, ideoque folus ejus major Clerus debuit fubfcribere, Ex iftis Subfcriptionibus difcimus plura. Primo, quod.