Pagina-afbeeldingen
PDF
ePub

gekroond was en den 4 july daer naer zynen intrede binnen Roomen gedaen had) gesloten den 26 messidor jaer 9; en den algemeenen vrede gesloten tot Amiens den 4 germinal jaer 10, waeren de heylzaeme vruchten van dien hoogstberuchten veldtocht en versterkten het vermogen van den corsicaen.

Nauwelyks mog Buonaparte het staets-bestier in handen nemen of hy liet door eenen verfoeyelyk en staets-slag die. vreedheyd en heerschzucht zien, welke laeter van zyne te Jangduerige regeeringe eene krygs-dwingelandye maekte. Dien staets-slag was de regterlyke moord van den doorluchtigen hertog van Enghien. Naer dat den corsicaen zyne handen in het bloed der Capets bezoedeld had, zag hy den weg tot den troon vereffend en sloeg den zelven met stoutmoedigheyd in. Den 18 mey 1804 wierd hy door den paus Pius VII tot keyzer der fransche en den 26 mey 1805 in Milanen tot koning van Italien gezalfd en gekroond. Napoleon mislukte in de uytrustinge welke hy onder de bevelen van Rochambeau en van Leclerc nae S. Domingo zond, maer zegepraelde tegen de oostenrykers pruyssenaers en russen in de achtervolgende veldtochten van 1895, 1806 en 1807; plukte de onsterffelyke lauwers der overwinninge in de veldslagen van Elchingen, Ulm, Holabrun, Olmutz, Austerlitz, Saalfeld, Gera, Auerstadt, Jena, Erfurth en Friedland; stelde een eynde aen het duydsch keyzerryk; maekte verscheyde koningen, als die van Saxen, Beyeren, Wurtenberg, Westphalen (zynen broeder Hieronymus Buonaparte, tegenwoordig graeve van Montfort), Holland (zynen broeder Louis Buonaparte, nu graeve van Saint-Leu), en Napels ( zynen broeder Joseph Buonaparte, nu graeve van Survilliers); en zag alle zyne staets veranderingen door den vrede yan Tilsitt bekrachtigd worden.

[ocr errors]

Terwyl zyne beerschzucht geduerig aengroeydde ondernam hy de veroveringe van Spagnien, waer van by den titel van koning aen den nieuwen koning van Napels, Joseph Buonaparte, wilde verschaffen. Die onderneminge heeft noyt konnen lukken en het schier-eyland is het graf geworden van meer als 800,000 soldaeten, aldaer in verscheyde gevechten ofte in verraederlyke hinderlaegen gesneuveld. Hy vervangde Joseph Buonaparte op den froon yan Napels door zynen zwaeger Joachim Murat: liet eenen zynder generaels ( Bernadotte ) tot kroon-prins van Zweden benoemen'; en in 1809, den oorlog hernemende tegen Oostenryk won by de veldslagen van Ebersdorff, Eckmuhl, Essling en Wagram trok in Weenen en sluytte andermael den vrede met den keyzer Franciscus II, die hem tot onderpand van den zelven, in april 1810, zyne oudste dochter Marie-Louise ter houwelyk moest geven, alhoewel Napoleons gemaelinpe

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

Josephine, nog leefde en een zulkdaenig tweede hou. welyk aen eenen katholyken vorst niet toegelaten was. De geborte van eenen zoon, welke den 20 maerte 1811 aen Napoleon eenen erfgenaem, en zoo hy dacht' eenen troons-opvolger verschafte, konde nochtans zynen aenstaenden ondergang niet beletten, en den zelven wierd nog verbaest door zyne onverzaegde en misdaedige aenslagen op het zienelyk hoofd der heylige roomschkatholyke kerke; het houden van eene valsche kerkvergaederinge tot Parys; de gevangueminge van den kloekmoedigen paus Pius VI; het vervolgen der kerkvoogden en priesters die zig tegen zyne willekeurige decreten verzetten; het veroveren van den kerkelyken staet en deszelfs vereeninge aen het reusachtig fransch keyzerryk; als ook de vereeninge van Holland en Hamburg aen Vrankryk en de mislukte maer doch gevreesde aenslagen van Pichegru, Moreau, Cadoudal en Mallet dit al bereydde zynen val, die dies te grooter moest zyn, daer zynen troon boven alle andere troonen der europasche vorsten verheyen was.

[ocr errors]

de

Den oorlog tegen Rusland, waer in de overwinningen yan Mohilow, Ostrowno Smolensk en Moskowa, verliezen der veldslagen van Wenskowo, Wiasma, Dorogobusch, Krasno en Beresina niet konden herstellen; de noodlotige strengheyd des winters van 1812-1813, en den opvolgendlyken afval van alle zyne bondgenooten bereydden Napoleons verlies. De door hem gewonne veldslagen van Dresden, Warschau en Hanau konden hem geene baete bybrengen, en den vermaerden veldslag van Leipzich, waer in zyn afgemat leger den 20 october 1813 door de bondgenooten verslagen wierd, besliste Vrankryks noodlot. Den vyand drong te gelyk over den Rhyn, de Alpes en de Pyreueen; Napoleon moest tot Fontainebleau afstand doen der keyzerlyke weirdigheyd en in juny 1814 waeren de keyzers van Rusland en Oostenryk en den koning van Pruyssen binnen Parys, klom den oudsten broeder van den ongelukkigen Louis XVI op den glansryken troon zynder doorluchtige voorvaders, was den grooten Napoleon in eene zeer kleyne souvereyniteyt, tusschen de klippen der Middenlandsche-zee, gebannen, waeret den paus en verscheyde outroonde mouarchen in hunne rechten hersteld en begon Europa, naer eenen tweeen-twintig jaerigen oorlog, eene sedert lang gewenschte ruste te genieten.

Het was te verhopen dat Europa, naer zoo vele rampen en onheylen geleden te hebben, nu de wellusten van eenen Jangduerigen vrede ging smaeken, maer de tegenwoordigheyd van Napoleon in ons weirelddeel, de zachtmoedigheyd waer mede bet liberaclsgezind en woelende fransch gebroed door de bondgenooten behandeld wierd, het verblyf der

[ocr errors]

Fransche koningsmoorders in het eertyds zoo bloeyende koningryk, het welk zy met hunne wanbedryven bezoedeld hadden waeren alle zoo vele medewerkende oorzaeken tot het stooren der ruste en tot het veropenbaeren van nieuwe onlusten welke andermael het woelziek Vrankryk gingen verwoesten.

[ocr errors]

Napoleon, uyt het eyland Elba ontsnapt en den 20 maerte 1815 in Parys wedergekeerd zynde, hernam Vrankryks bestier in handen en den ongelukkigen Louis XVIII moest in het herbergzaem Gend eene schuylplaetse zoeken tegen de woede zynder onverzoen baere vyanden. De republicaensgezinde hadden de overhand," en dachtten de eerste jaeren hunder voormaelig gemeene-best te zien herleven; maer de hope der Carnots, Fouchés, Davids enz. was van korten duer, de Bourbons vonden hulpe en bystand, en, dank aen de dapperheyd der engelsche, hanoversche, pruyssen en aen de manhaftigheyd der schotten en belgen, wierd Napoleon, naer eenen onbeduydenden zegeprael op Blucher tot Mont-Saint-Jean behaeld te hebben, in de velden van Waterloo overwonnen en vervolgens verplicht van zig tot Rochefort in handen der engelsche te begeven, van waer hy nae S. Helena vervoerd wierd, ten eynde tot een voorbeeld te dienen aen alle de vero veraers die naermaels zyne stappen zouden willen inslaen.

Naer den veldslag van Waterloo wierd Louis XVIII yoor de tweede mael op Vrankryks troon hersteld, is den vrede in Europa niet anders meer gestoord geworden dan door de vruchtelooze poogingen der discipels van Robespierre, gewend om den goeden en gelukkigen tyd van het sansculotismus te zien vernieuwen, en hebben de Nederlanden, onder de voorspoedige en vaderlyke regeeringe der doorluchtige telg van Oragnien-Nassau, eene eervolle onafhanglykheyd bekomen, welke in die vruchtbaere landstreke den bloey der nyverbeyd, koophandel,, konsten en wetenschappen tot een hoog punt van yolmaektheyd gebragt heeft.

2

4

[ocr errors][merged small]

Hoofdsteden Amsterdam en Brussel. Koninglyke resi dentien 's Graevenhaege, het Loo en Laeken.

WILLEM I, van den hervormden eere-dienst, prins van Oragnien-Nassau, groot-hertog van Luxemburg, geboren den 24 augusti 1772, aenveird de souvereyniteyt der Vereenigde-Nederlanden den 6 december 1813, plechtiglyk gehuld als souvereyaen vorst den 30 maerte 1814 en als koning der Nederlanden den 21 september 1815 getrouwd den 1 october 1791 met FREDERIKA-LOUISEWILHELMINE, zuster van Frederik-Willem III, koning van Pruyssen, geboren den 18 november 1774, koninginne. Hunne kinders.

[ocr errors]

1. WILLEM-FREDERIK-GEORGE-LOUIS, kroon-prins der Nederlanden, geb. 6 december 1792, getr. 21 february 1816 met ANNA - PAULOWNA, groot-hertoginne van Rusland, geb. 19 january 1795.

[ocr errors]

Uyt dit houwelyk.

[ocr errors]

1. WILLEM - ALEXANDER PAUWEL - FREDERIKLOUIS, erf-prins van Oragnien-Nassau, kolonel in nederlandschen dienst, geb. 19 february 1817.

11. WILLEM-ALEXANDER-FREDERIK-CONSTANTINNICOLAES-MICHIEL, geb. 2 augusti 1818.

III. WILLEM-Frederik-HeNRI, geb. 13 juny 1820. IV. WILHELMINE-MARIE-SOPHIE-LOUISE, geb. 8 april 1824.

2. WILLEM-FREDERIK-KAREL

groot-meester der artillerie eu commissaris-generael van oorlog van het koningryk der Nederlanden, geb. 28 february 1797, getr. 21 mey1825 met LOUISE-AUGUSTA-WILLELMINE-AMELIE van Pruyssen, geb. 1 february 1808.

3. WILHELMINE - FREDERIKA - LOUISE-CHARLOTTE-MARIANNE, geb. 9 mey 1810.

Het koningryk der Nederlanden met het groot-hertogdom van Luxemburg, onbegrepen de overzeesche bezittingen, heeft eene oppervlakte van 1162 vierkante mylen, 5,992,666 iuwoonders, 67,283,230 guld. jaerlyks inkomen eu 43,300 mann. effective troep., alsook 78oorlog-schepen. ALGIERS EN TREMECEN.

Hoofdstad Algiers.

Ali-ben-Murad, van den mahometaenschen godsdienst, dey den 16 augusti 1817, geboren in 1788.

Het ryk van Algiers, op de kuste van Barbaryen,

in Africa, heeft 8975 vierkante mylen, 2,500,000 inwoonders, 47,000,000 guldens inkomen en 14,000 manmen troepen.

AMERICA. (Central-)

Hoofdstad Puerto-Libertad.

Don Manuel José de Arco, president voor vier jaeren sedert 1825.

- De republique van Central-America, eertyds Guatimala, in Noord-America, heeft eene oppervlakte van 13,000 vierkante mylen, 2,000,000 inwoonders, 3,000,000 guldens inkomen en 1500 mannen troepen.

AMERICA. (Vereenigde Staeten van Noord-) Hoofdstad Washington, in den staet van Pensylvanien. John Quincey-Adams, president voor vier jaeren', gekozen deu 4 maerte 1825.

[ocr errors]

De vereenigde staeten van Noord-America hebben eene oppervlakte van 174,000 vierkante mylen, 10,600,000 inwoonders, 42,000,000 guldens inkomen, 5579 maunen troepen en 112 oorlog-schepen waer onder 26 linie-schepen. ANHALT - BERNBURG. Hoofdstad Bernburg.

Alexis-Frederik-Christian, van den lutherschen-evangelischen eere-dienst, hertog den 9 april 1796, geb. 12 juny 1767, getr. 29 november 1794 met Marie-Frederika van Hessen-Kassel, geb. 14 september 1768, gescheyden den 14 augusti 1817.

Hunne kinders.

1. Wilhelmine-Louise, geb. 30 october 1799, getr. 31 november 1817 met Frederik - Willem - Louis van Pruyssen, geb. 30 october 1794.

2. Alexander-Karel, erf-prins, geb. 2 maerte 1805.

Het hertogdom van Anhalt-Bernburg, in Duydsland, heeft eene oppervlakte van 16 vierkante mylen, 38,400 in woonders, 450,000 guld. inkomen en 2000 mann. troepen. ANHALT COETHEN. Hoofdstad Cathen.

Frederik-Ferdinand, van den roomsch-katholyken godsdienst, hertog den 16 december 1818, geb. 25 juny 1769, getr. in tweede houwelyk den 30 mey 1816 met Julie van Pruyssen, graevinne van Brandenburg, geboren 4 january 1793.

[ocr errors]

Het hertogdom van Anhalt-Coethen, in Duydsland, heeft eene oppervlakte van 15 vierkante mylen, 33,500 inwoonders, 320,000 guld. inkomen en 2000 mann. troepen. ANHALT DESSAU.

Hoofdstad Dessau.

Leopold-Frederik, van den hervormden eere-dienst,

་ ས

« VorigeDoorgaan »